 |
| Earth nhìn từ vệ tinh |
Các ứng dụng của Hệ thống thông tin địa lý đang dần được tăng tốc “di chuyển” vào điện toán đám mây. Tuy nhiên, khác với như các lĩnh vực phần mềm thông thường, khi chủ yếu quá trình “đám mây hóa” thường phụ thuộc mô hình ứng dụng (business model), sự phức tạp trong GIS còn là vấn đề triển khai qui trình, đó thực sự không phải là rào cản công nghệ. Bài viết này về thị trường GIS bị chặn đứng bởi chi phí ban đầu và tiềm năng từ sự đổi thay trong những phân đoạn của công nghệ phần mềm ngày nay bắt đầu đem lại. Minh họa một GIS đại diện không chỉ là những lĩnh vực ứng dụng dự kiến được áp dụng trên “đám mây” theo quan điểm công nghệ và mô hình ứng dụng, mà còn là sự thay đổi như thế nào có thể bắt đầu tiếp nhận những nhóm người sử dụng mới trong một mô hình khai thác mới.
Sự đa dạng và phong phú trong lĩnh vực GIS đã cho thấy một nhu cầu lớn về công nghệ xử lý dữ liệu không gian. Điều này không những chỉ là sự phát triển của mạng internet cho phép bản đồ cùng với dữ liệu mô tả được phân phối nhiều hơn, mà còn những ứng dụng với loại dữ liệu này tăng theo. Công nghệ GIS truyền thống được sử dụng để giải quyết các bài toán về rừng, quản lý dân dụng và các lĩnh vực như quản lý tài nguyên thiên nhiên, dữ liệu chung về môi trường phục vụ các tổ chức với kích thước và các mục tiêu khác nhau. Đến nay, dưới sự hỗ trợ của công nghệ, việc lập bản đồ trở nên chi tiết hơn, GIS có xu hướng tăng thị trường và khách hàng sang các bài toán có xu hướng nhận dạng đối tượng.
Về mặt công nghệ, mặc dù các qui trình GIS thường ít thay đổi, GIS luôn liên quan chặc chẽ đến sự phát triển không ngừng của các công nghệ internet, ảnh vệ tinh. Và trong thời gian vừa qua, cộng đồng GIS đã bắt đầu thấy được ứng dụng GIS đi vào quỹ đạo mô hình phần mềm dịch vụ (SaaS – software as a service). ESRI là người đóng vai trò chính cùng với dịch vụ phần mềm đám mây của trung tâm tính toán hiệu năng cao (supercomputing) Rocky Mountain Supercomputing Centers.
Không như các lĩnh vực khác, GIS không dễ dàng “bay” vào đám mây cho đến thời gian gần đây vì rằng các qui trình GIS sẽ phải liên quan đến các tính năng của phần mềm. Chúng ta thấy những ứng dụng GIS thông thường trong môi trường đám mây thông thường như EC2 và Microsoft Azure. Đó là những gói GIS của các công ty phần mềm GIS thông thường. Chính ESRI là công ty đầu tiên chính thức thiết lập nền tảng mô hình SaaS cho công nghệ phần mềm GIS. Tuy nhiên, điều trên không phải nói rằng các ứng dụng GIS lớn chưa được phát triển trên EC2 hoặc Azure. Nhưng điều quan trọng là đó là công nghệ phần mềm mà ngày nay chúng ta cố gắng thay đổi, ít nhất từ gốc nhìn phía kinh doanh.
Như ai đó đã hình dung, các công ty phần mềm truyền thống về GIS, với mô hình phần mềm chuyển giao như hiện nay, sẽ thay đổi và sẽ có một cuộc đua theo thời gian và tạo ra những thay đổi đáng kể như Esri đang thực hiện để chuyển sang mô hình SaaS.
Trên phương diện người sử dụng, việc di chuyển các ứng dụng GIS vào trong “đám mây” và cung cấp thông qua mô hình SaaS mang lại một số tiềm năng lớn. Đặc biệt đối với những ai đang bị rào cản về chi phí bản quyền sử dụng và sau đó là những nhu cầu về ứng dụng tính toán GIS thật sự.
Và giờ đây chính là lúc mọi thứ sẽ thay đổi….
GIS trên “đám mây” Microsoft Azure
Microsoft Azure có vẻ là một trong những nơi thích hợp để các ứng dụng GIS “lên mây”, đặc biệt đối với các ứng dụng nhẹ hơn những ứng dụng được cài đặt tại Trung tâm siêu tính toán Rocky Moutain, là partnership với các sản phẩm của Esri. Đó chính là phần mềm MapIt của Esri được đặt ngay trên “đám mây” Azure của Microsoft. Theo đó, chúng ta biết rằng, Esri cung cấp phần mềm từ năm 1969 và là một trong những “ông trùm” trong lĩnh vực không gian, phục vụ chính quyền, công nghiệp, và các khóa học cho hơn 300000 tổ chức. Gần đây, Esri là partner của Microsoft nhằm “tiến đến công nghệ GIS bằng cách cho phép một giải pháp nhẹ có tên là MapIt để phối hợp với các dịch vụ tăng thêm về phân tích không gian và các công cụ hiển thị cho các khách hàng không thân thuộc với GIS. Esri đã bắt đầu cung cấp MapIt thành một dịch vụ dám mây trên nền tảng Microsoft Azure” và những khách hàng có thể đưa sản phẩm vào Azure để lưu trữ thông tin trên hệ cơ sở dữ liệu Microsoft SQL. Và điều đó được Microsoft thông báo rằng: “Bằng việc giảm giá và độ phức tạp cài đặt GIS, Esri đã tiến đến một thị trường mới và cung cấp những dịch vụ mới và được tăng cường cho khách hàng hiện hữu”.
Microsoft đưa Azure vào trong không gian các phần mềm GIS vốn có đặc tính chủ yếu là sự phức tạp và chuyên biệt chỉ được đào tạo cho một lớp ít người sử dụng với việc mở rộng ít hơn. Về điểm này, dĩ nhiên, nguyên nhân chính là do sự dễ dàng sử dụng của các thiết lập GIS theo truyền thống. Điều đó có nghĩa là, quan điểm của họ là bằng việc sử dụng Azure cho ứng dụng GIS, người sử dụng không cần thiết cần đến việc trang bị ArcGIS Server và do đó chi phí ban đầu cùng với thời gian bắt đầu với phần mềm GIS sẽ giảm.
Như lời của Arthur Haddad, trưởng nhóm phát triển và kiến trúc của Esri, về sự liên quan của Azure là: “Bằng việc giải phóng khách hàng khỏi phải đầu tư các hệ thống phần cứng, phần mềm và đội ngũ cực lớn, chúng tôi hi vọng giảm giá chi phí GIS và tăng lợi tức đầu tư”.
Siêu tính toán GIS với “đám mây” RMSC
Theo Earl Dodd, Giám đốc điều hành của Trung tâm siêu máy tính Rocky Mountain (RMSC), “mô hình điện toán đám mây sẽ là tương lai của GIS. Công nghệ đám mây HPC đã có tiềm năng nâng cao các phần mềm GIS và thúc đẩy những thách thức về xử lý các dữ liệu lớn nhanh hơn so với công việc hiện tại”. Cùng mục tiêu với RMSC, những công ty ở Montana (cùng khu vực với RMSC) cũng đang triển khai cung cấp các dịch vụ giúp tính toán khối lượng lớn trong GIS.
RMSC gần đây thông báo rằng đã đồng ý với Esri chạy phần mềm ArcGIS 10 trên môi trường HPC để “xem xét khả năng xử lý của mô hình hiện tại và mở rộng băng thông và tốc độ thực thi của ArcGIS cho các dự án GIS cao cấp”. Nhiều mô phỏng và mô hình ứng dụng GIS cần thiết xử lý vài terabytes theo thời gian thực, đó là những tác vụ mà RMSC hi vọng sẽ tinh chỉnh và nghiên cứu thông qua việc làm chủ các cấu hình khác nhau để xem xét hiệu quả và đạt tốc độ cao nhất được thực hiện trong ArcGIS 10. Ngược lại, điều này làm cho Esri dễ dàng tìm được những lãnh vực hoặc khách hàng tiềm với ứng dụng của họ. Do đó, những nhu cầu của cả hai phía được đáp ứng.
Dodd cũng lưu ý rằng trong khi một số các đám mây có thể thay thế được, như EC2 của Amazon, nhưng đám mây HPC của RMSC vẫn là nơi “may đo” tốt nhất cho sự cần thiết của các ứng dụng GIS. Dodd nhấn mạnh rằng “đám mây” tại RMSC “có thể giảm đáng kể thời gian tính toán khi mở rộng mô hình, đặc biệt là các ứng dụng quan trọng như mô hình 3D, hiển thị và mô hình, để hỗ trợ các quyết định liên quan đến an ninh quốc gia, quản lý các tình huống khẩn cấp và về chính trị”.
Một nền GIS “dân chủ”
Ai đó sẽ dễ dàng ủng hộ “đám mây” có thể cho phép truy cập tính toán hiệu năng cao. Và chắc rằng người đó có thể đáp ứng được những nhu cầu tối thiểu trong hệ thống đó. Nhìn nhận về quan điểm này xa hơn, điều hấp dẫn nhất về GIS trong đám mây, ít nhất là quan điểm của một người đứng ngoài cuộc, là các công cụ phải mạnh phục vụ cho việc nghiên cứu và phát triển hơn là tăng số lượng người sử dụng. Như Microsoft Azure từng tuyên bố trong suốt quá trình xây dựng đám mây với GIS của Esri, rằng: “nó sẽ xóa bỏ những phức tạp và tạo ra những phần mềm đúng nghĩa là một dịch vụ thực thụ - mở và miễn phí cho các nhu cầu trở thành một chuyên gia trên lĩnh vực GIS tính toán”.
Cuộc lật đổ các phần mềm GIS truyền thống của Esri có thể mang lại cho Esri một vương niệm tân vương khác trong ngành phần mềm GIS. Tuy nhiên, đối với một “nền dân chủ” cần đầy đủ các nguồn lực mạnh mẽ cần mở rộng số người sử dụng phần mềm nhiều hơn so với mô hình và cách làm cũ.
“Nền dân chủ” của GIS cần thiết một triết lý chuyển đổi các công ty phần mềm GIS – một ngành bị thống trị bởi số ít những lá chắn lớn mà “kẻ nhỏ” thường ít cơ hội hơn. Điều này, theo CEO của người sáng lập GIS cho eSpatial – ông Philip O’Doherty tác giả của “Khi nào các công ty GIS khơi dậy thời tiết với đầy bão điện toán mây”. Trong đó, ông ta hỏi rằng liệu khi nào các mô hình phần mềm truyền thống tuân theo mô hình chuyển đổi sang SaaS. Ông ta đặt vấn đề rằng, “thế giới GIS sẽ có nghĩa gì khi sự thay đổi và các tiên tiến về kỹ thuật có xu hướng chậm hơn trong nhiều dạng phần mềm thương mại”. Ông ta nói thêm rằng: “chúng ta biết khả năng của GIS, của webgis và khả năng phân tích các vấn đề phức tạp, nhưng phần mềm GIS và việc sử dụng các dữ liệu không gian liên quan đến việc đáp ứng các nhu cầu của thế giới sử dụng phần mềm như dịch vụ trong đám mây hoặc chúng ta cần loại bỏ tất cả và bắt đầu trở lại?”. Trong khi những vấn đề được đặt ra thì nhiều phần mềm sẽ xem mô hình SaaS như là sự thay thế, là cả một nguy cơ và là sự tổ hợp. Thế nhưng trong trường hợp này mô hình “loại bỏ tất cả và bắt đầu trở lại” không thể trở thành sự lựa chọn và nó vẫn chưa rõ ràng rằng bao nhiêu phần được hoàn thành.
CEO của eSpatial trả lời chính câu hỏi mở đầu của ông ta, “để chuyển đổi các thị trường phần mềm GIS có sẵn sang GIS dịch vụ thành công, nhu cầu trước tiên của họ là phải có sự thay thế rõ ràng trong triểt lý. Họ cần ngưng nghĩ về các công ty phần mềm và bắt đầu nghĩ về các nhà cung cấp dịch vụ.” Và ông ta đã “đánh cược” rằng lần đầu tiên trong lịch sử, rằng sẽ có những nhà cung cấp phần mềm nhỏ sử dụng mô hình SaaS để thâm nhập một nền công nghiệp từng bị “cài then” và đưa ra thị trường mới cho khách hàng GIS đáp ứng những nhu cầu mà gần như không có chi phí ban đầu. Ông ta nhìn nhận đây là dấu hiệu một cuộc cách mạng lớn về client-server chưa từng có trong lịch sử. Nếu ông ta đúng, quả là chúng ta có thế giới người sử dụng mới và những khởi đầu mới.
Một số vấn đề tương tự phát sinh là công nghệ phần mềm GIS nào dịch chuyển từ truyền thống sang mô hình SaaS? Ngay bây giờ, mọi việc có vẻ đã rõ ràng rằng những phần mềm có truyền thống lâu đời và đóng vai trò chủ đạo mới có “bản lĩnh” đi tiên phong vào “đám mây”. Bởi vì, một khi kẻ đi đầu đã gặt hái thành công thì không xa lắm cho những người theo sau sẽ xâm nhập vào “đám mây”.
Dịch theo nguồn Internet http://www.hpcinthecloud.com
